Επιστολή προς πρόεδρο Δ.Ν.Τ. κ. Λαγκάρντ αναφορικά με ζητήματα Ελλήνων Δικηγόρων

Σας γράφουμε εκ μέρους του Συμβουλίου των Δικηγορικών Συλλόγων Ευρώπης και του Αμερικανικού Δικηγορικού Συλλόγου για να δηλώσουμε την αυξανόμενη ανησυχία μας σχετικά με τις ενοχλητικές τάσεις που επηρεάζουν την ανεξαρτησία του νομικού επαγγέλματος. Ένα ανεξάρτητο νομικό επάγγελμα είναι βασικό συστατικό ενός καλά λειτουργούντος δικαστικού συστήματος και θεμέλιος λίθος μιας δημοκρατικής κοινωνίας που βασίζεται στο κράτος δικαίου. Πιέσεις για την υποτίμηση της ανεξαρτησίας του νομικού επαγγέλματος δεν  είναι μόνο ζήτημα ενδιαφέροντος δικηγόρων και δικαστών, αλλά στους ανθρώπους παντού καθώς η ανεξαρτησία είναι βασική για τη δίκαιη και ίση προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για την ανάπτυξη των υγιών οικονομιών και για τη διευκόλυνση της πολιτικής σταθερότητας.

Το CCBE είναι το αντιπροσωπευτικό όργανο περίπου ενός εκαττομυρίου ευρωπαίων δικηγόρων μέσω των δικηγορικών συλλόγων μελών τους (31 πλήρη μέλη, 11 συνεργαζόμενα και μέλη παρατηρητές). Ο Αμερικανικός Σύλλογος είναι ο μεγαλύτερος εθελοντικός επαγγελματικός οργανισμός με περίπου 400.000 δικηγόρους (συν τους διασυνοριακούς), με δικαστές και φοιτητές νομικής παγκοσμίως. Ο Αμερικανικός Σύλλογος συνεχώς δουλεύει για τη βελτίωση του δικαστικού συστήματος και την προώθηση του κράτους δικαίου.
Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθήσαμε τον τελευταίο χρόνο τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα σε ευρωπαικά κράτη-Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία-όπου η οικονομική κρίση και η παρέμβαση της Τρόικα οδήγησαν τις κυβερνήσεις να προτείνουν ριζικέ ς μεταρρυθμίσεις στο νομικό επάγγελμα.
Είμαστε γνώστες των δυσκολιών που γνωρίζουν οι χώρες, καθώς επίσης και της ανάγκης για μεταρρυθμίσεις. Οι δικηγορικοί σύλλογοι παγκοσμίως ήταν πάντα ανοικτοί στις αλλαγές: παρακολουθούν πολύ στενά τις κοινωνικές, οικονομικές και άλλες αλλαγές που γίνονται στις χώρες και παγκοσμίως, εκτιμούν τον αντίκτυπο αυτών των αλλαγών στο επάγγελμα και λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για προσαρμογή.
Οι τρέχουσες εξελίξεις, ωστόσο προχωρούν παραπέρα από αυτό που θεωρείται ως αναλογικέςκαι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, και επίσης εγείρουν βασικές ερωτήσεις για την συμφωνίας με τις διεθνείς νόρμες/κανονισμούς. Οι προτεινόμενες αλλαγές δεν συνάδουν με τις βασικές αρχές του νομικού επαγγέλματος-όπως αυτές αντανακλώνται στο Χάρτη Βασικών Αρχών του CCBE  και όπως υιοθετήθηκαν από το Συμβούλιο Αντιπροσώπων του Αμερικανικού Δ.Σ. που θεωρεί το νομικό επάγγελμα ως  εξής « ένα ανεξάρτητο νομικό επάγγελμα, χωρίς το οποίο δεν υπάρχει κράτος δικαίου ή ελευθερία για την ανθρωπότητα».\
Σε απάντηση των αιτημάτων της Τρόικα, η Ιρλανδική Κυβέρνηση για παράδειγμα, ενέκρινε την έκδοση στις 4 Οκτωβρίου 2011 νέου νομοσχεδίου για τις Νομικές Υπηρεσίες. Το νομοσχέδιο προβλέπει αλλαγές και μεταρρυθμίσεις χωρίς προηγούμενο για την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Κυριότερα, καλεί για την ίδρυση Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής που θα αποτελείται από 11 μέλη: 7 μη δικηγόρους, 2 αντιπροσώπους από το  Βar Council -ΔΣ και 2 από τη Law Society.  Ολοι οι 11 αντιπρόσωποι θα ορίζονται από το Ιρλανδικό Υπουργείο Δικαιοσύνης. Η κυβέρνηση μπορεί ανα πάσα στιγμή να απομακρύνει κάποιο μέλος αν η έγκριση του μέλος είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική λειτουργία της Αρχής. Η νέα αρχή θα έχει όλες τις εξουσίες για δεοντολογία και διαχείριση πειθαρχικών και παραπόνων.
Κατά τη γνώμη μας η ίδρυση Αρχής παραβιάζει ξεκάθαρα μια από τις βασικές αρχές του νομικού επαγγέλματος : ανεξάρτητη ρύθμιση από το εκτελεστικό κομμάτι του κράτους-αρχή αναγνωρισμένη στην Ευρώπη, ΗΠα και παγκοσμίως. Είναι ακρογωνιαίος λίθος όποιας δημοκρατικής κοινωνίας που βασίζεται στο κράτος δικαίου.

Είμαστε αποφασισμένοι ότι χωρίς εγγύηση ανεξαρτησίας-που είναι βασική στο επάγγελμα είναι αδύνατο οι δικηγόροι να εκπληρώσουν τον επαγγελματικό τους ΄ρολο.
Η αυτορρύθμιση είναι χαρακτηριστικό του νομικού επαγγέλματος στην Ευρώπη. Καμιά χώρα δεν έχει ολική και χωρίς περιορισμούς αυτορρύθμιση του νομικού επαγγελματος. Ωστόσο υπάρχει σε όλες τις ευρωπ.χώρες – μέλη του ccbe  σημαντική έκταση της αυτορρύθμισης. Στις ΗΠΑ υπάρχει γενική  ρύθμιση από τα δικαστήρια, που ομοίως ικανοποιεί την αρχή ανεξαρτησίας από την εκτελεστική εξουσία.
Θεωρούμε ότι η ανεξάρτητη ρύθμιση, πρέπει να ιδωθεί ως λογική και φυσική συνέπεια της ανεξαρτησίας του επαγγελματος. Απευθύνει τη συλλογική ανεξαρτησία των μελών του νομικού επαγγέλματος και δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια δομική ασπίδα στην ανεξαρτησία του δικηγόρου, που απαιτεί από τον δικηγόρο να είναι ανεπηρέαστος από ακατάλληλη επιρροή, ειδικά καθώς αυτό μπορεί να προκύπτε από τα προσωπικά του συμφέροντα ή από εξωτερική πίεση (συμπεριλαμβανομένης και της κυβερνητικής πίεσης)
Σημαντικές εξελίξεις επίσης λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα και την Πορτογαλία που προκάλεσαν ενδιαφέρον. Ωστόσο χρειάζεται να αναλύσουμε ακόμα αυτές τις προτάσεις προσεκτικά και λεπτομερώς (και περιμένουμε πληροφορίες από τους Συλλόγους που επηρεάζονται), ανησυχούμε διότι οι πρωτοβουλίες αυτές λαμβάνονται σε μια καθαρά οικονομική προσέγγιση). Είμαστε της αντίληψης ότι αυτές οι προτάσεις αναπτύχθηκαν μέσα σε λίγες εβδομάδες και χωρίς να λαβμάνουν υπόψη τον σκοπό της επαγγελματικής ρύθμισης και χωρίς ανάλυση του αντίκτυπου τέτοιων προτάσεων στην απονομή της δικαιοσύνης.
Ανησυχούμε για αυτές τις εξελίξεις που θα οδηγήσουν σε διάβρωση της απονομής της δικαιοσύνης. Όχι μόνο θα επηρεάσουν τη δομή του νομικού επαγγέλματος και το ρόλο του δικηγόρου στην κοινωνία, αλλα κυρίως θα είναι  προς βλάβη όλων των ανθρώπων που χρειάζονται ένα δικηγόρο.
Η εμπειρία σας ως συνεταίρου μιας πολυεθνικής δικηγορικής εταιρίας αναμφίβολα εδωσε σημαντικά μαθήματα σχετικά με την ανάγκη προστασίας της σχέσης δικηγόρου-πελάτη κατά της εισβολής του κράτους και για την προφύλαξη της ανεξαρτησίας της απόφασης του δικηγόρου να προστατέψει δικαιώματα και ελευθερίες των πιο αφανών πελατών και σκοπών. Σας πιέζουμε να μεταφέρετε τις ανησυχίες μας στους αρμοδίους του ΔΝΤ και εν γένει στην Τρόικα, ώστε να ληφθούν υπόψη περαιτέρω διαπραγματεύσεις με τις σχετιζόμενες χώρες.
Θα θέλαμε πολύ να συζητήσουμε από κοντά αυτά τα θέματα ή με το προσωπικό σας.

Οι Πρόεδροι – CCBE και Αμερικανικού Δικηγορικού Συλλόγου