Ομιλία Γ.Γ. Υ.Δ.Δ.Α.Δ. στην Τελετή Εγκαινίων του συστήματος ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων στο Πρωτοδικείο Λάρισας – Λάρισα, 21-01-2014

 

Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας,

Αξιότιμοι Κύριοι Δικαστές και Εισαγγελείς,

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Κυρίες και κύριοι,

Επιτρέψτε μου κατ’ αρχήν να σας ευχαριστήσω για την τιμητική προς το πρόσωπό μου πρόσκληση να παραστώ και να παρουσιάσω μία σύντομη εισήγηση στη σημερινή εκδήλωση, εδώ στη Λάρισα, που έχει σαν αφορμή τα εγκαίνια του συστήματος ηλεκτρονικών υπηρεσιών προδικασίας στο Πρωτοδικείο της πόλης, το πρώτο που λειτουργεί σε Δικαστήριο της Περιφέρειας.

Πρόκειται για ένα ακόμη σπουδαίο τεχνικό έργο που παίρνει «σάρκα και οστά» στο πεδίο της ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης στην Ελλάδα.

Μια εφαρμογή που έρχεται να ενταχθεί αρμονικά στο σχέδιο δράσης για το E-Justice, αλλάζοντας εκ βάθρων την καθημερινή λειτουργία των Δικαστηρίων της Λάρισας και τη ζωή των δικηγόρων της Θεσσαλίας.

Το ίδιο το πέρασμα στη νέα ψηφιακή εποχή της Δικαιοσύνης του μέλλοντος αποτελεί πάγια ανάγκη της ίδιας της νομικής κοινότητας αλλά και της σύγχρονης Κοινωνίας των Πολιτών.

Πράγματι, σε κάθε σύγχρονο Κράτος Δικαίου, όπως η Χώρα μας, η Δικαιοσύνη αποτελεί πυλώνα της Δημοκρατίας και του κοινωνικού βίου.

Είναι σταθερό και διαχρονικό το αίτημα για τον εκσυγχρονισμό και την ποιοτική αναβάθμιση του δικαιοδοτικού συστήματος, σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας και των πολιτών.

Η αλλαγή των διαδικασιών και η προσαρμογή τους στις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες χρειάζονται τον ριζικό εκσυγχρονισμό των υποδομών της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα.

Ένα από τα κρισιμότερα εργαλεία για τον σκοπό αυτό αποτελούν οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών και οι εφαρμογές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Ειδικά στον τομέα της Δικαιοσύνης στην Ελλάδα, τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υιοθέτηση αυτών των τεχνολογιών, είναι χαρακτηριστικά:

Σε όλες τις επίσημες μετρήσεις και τους δείκτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα, διαχρονικά, εμφανίζεται ως ουραγός στη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών για τη διαχείριση δικαστικών υποθέσεων και την ηλεκτρονική επικοινωνίας μεταξύ των διαδίκων και των Δικαστηρίων.

Και τούτο παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με την ίδια μελέτη της Επιτροπής, η χρήση των νέων τεχνολογιών βελτιώνει άμεσα τους ρυθμούς χειρισμού υποθέσεων από τα Δικαστήρια και μειώνει τους συνολικούς χρόνους των σχετικών διαδικασιών.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης βαρύνεται με την ακέραιη πολιτική ευθύνη του σχεδιασμού και της υλοποίησης ενεργειών και μέτρων για την υιοθέτηση των διαδικασιών και μεθόδων της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στον χώρο της Δικαιοσύνης.

Το Υπουργείο ακολουθεί ένα ευρύ Πρόγραμμα Έργων, που αναγνωρίζει ως βασικό στρατηγικό στόχο την πλήρη ψηφιοποίηση των δικαστικών ροών και την εισαγωγή της έννοιας της «δίκης χωρίς χαρτί».

Ο στόχος αυτός προϋποθέτει την υποκατάσταση της έντυπης επικοινωνίας μεταξύ πολιτών – δικηγόρων και Δικαστηρίων από την ταχεία, αξιόπιστη και άμεσης απόκρισης ηλεκτρονική επικοινωνία.

Έχοντας αυτό τον μακροπρόθεσμο σκοπό, μεταφράζουμε σήμερα τους κανόνες της κάθε δικονομίας (πολιτικής, ποινικής και διοικητικής) σε ψηφιακούς κώδικες, αποϋλοποιημένα έγγραφα και απομακρυσμένες διαδικασίες, χωρίς περιττό κόστος και χαμένο ωφέλιμο χρόνο.

Η πρόοδος που έχει μέχρι σήμερα επιτευχθεί είναι κιόλας μετρήσιμη.

Τα σημερινά εγκαίνια αποτελούν μια αναμφίβολη απόδειξη της αλλαγής που συντελείται στους κόλπους της ελληνικής Δικαιοσύνης.

Το σύγχρονο, λειτουργικό και εύχρηστο σύστημα υπηρεσιών ηλεκτρονικής προδικασίας έρχεται να απαντήσει στην ανάγκη του δικηγόρου και του πολίτη για άμεση πρόσβαση στα Δικαστήρια.

Χωρίς πολύωρες και αδικαιολόγητες αναμονές, γραφειοκρατικές διαδικασίες και αναχρονιστικές διατυπώσεις.

Με το πάτημα ενός κουμπιού χρονοβόρες και ανούσιες τυπικές διαδικασίες μετατρέπονται σε απλές και άμεσες ηλεκτρονικές ενέργειες.

Χωρίς ουρές, χαμένες εργατοώρες και δίχως κόπο.

Η αρχή βεβαίως έγινε ενάμιση χρόνο πριν, στο Πρωτοδικείο Αθηνών, όπου ήδη από τον Μάιο 2012 λειτουργεί με επιτυχία, συνεχώς και χωρίς κανένα τεχνικό κώλυμα, το πρώτο σύστημα ηλεκτρονικής κατάθεσης στην ιστορία της ελληνικής Δικαιοσύνης.

«Κλειδί» για την επιτυχία του συστήματος είναι η χρήση του αξιόπιστου εργαλείου της ψηφιακής υπογραφής.

Μιας ασφαλούς και μοναδικής ηλεκτρονικής ταυτότητας κάθε δικηγόρου που του παρέχει τη δυνατότητα να υπογράφει με ψηφιακό τρόπο τα δικόγραφά του ώστε στη συνέχεια να τα καταθέσει ηλεκτρονικά.

Ο ρυθμός διανομής των ψηφιακών υπογραφών σε όλη τη Χώρα, μας γεμίζει αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση για το μέλλον των τεχνικών εφαρμογών στο χώρο της Δικαιοσύνης.

Εξ άλλου, στο ίδιο πνεύμα, έχουμε δημιουργήσει, μαζί με τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικής έκδοσης των γραμματίων προκαταβολής των δικηγορικών εισφορών και των αποϋλοποιημένων ενσήμων των Ταμείων.

Πρόκειται για την πραγμάτωση ενός πολυετούς ονείρου, μιας ανεκπλήρωτης επιθυμίας όλων των δικηγόρων.

Ένα έργο που μέχρι πριν λίγα χρόνια φάνταζε «όνειρο θερινής νυκτός», με τη σωρεία ενσήμων να ενσωματώνονται πλέον σε έναν άυλο λογαριασμό και μια πρωτότυπη εκτύπωση, μαζί με το ηλεκτρονικό γραμμάτιο προκαταβολής.

Χωρίς άλλο χάσιμο πολύτιμου χρόνου, με την ευκολία και την ταχύτητα που επιτάσσει η σύγχρονη δικαστηριακή πραγματικότητα.

Την ίδια ώρα, με την έκδοση του σχετικού προεδρικού διατάγματος 142/2013, δημιουργήσαμε ήδη το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για την ηλεκτρονική κατάθεση των προτάσεων, των σχετικών και των σημειωμάτων στα πολιτικά δικαστήρια.

Η εικόνα συμπληρώνεται με το προεδρικό διάταγμα 150/2013 που εκδόθηκε πρόσφατα για την υλοποίηση της τηλεδιάσκεψης στα πολιτικά δικαστήρια, με πρόθεση άμεσης επέκτασης και στα ποινικά δικαστήρια.

Προκειμένου εξ άλλου να ενισχύσουμε την ηλεκτρονική κατάθεση και να της δώσουμε ακόμη μεγαλύτερη πρακτική αξία, καταθέτουμε άμεσα τροπολογία με την οποία θα προβλέπεται η δυνατότητα χρήσης του συστήματος όλο το 24ωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα, ακόμη και τις Κυριακές και αργίες.

Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνουμε κατά πολύ τη ζωή του δικηγόρου, δημιουργώντας ένα νέο «ηλεκτρονικό ωράριο» των δικαστικών υπηρεσιών, έξω από τους στενούς χρόνους λειτουργίας των γραμματειών.

Πρόκειται για επαναστατικές εφαρμογές, με προφανή οφέλη στον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των Δικαστηρίων και στην επιτάχυνση των δικονομικών διαδικασιών.

Εξ άλλου, ιδιαίτερη πρακτική αξία διαθέτει το έργο της ψηφιακής αναβάθμισης και ομογενοποίησης της λειτουργίας των ειρηνοδικείων, με τη χρήση ευέλικτης διαδικτυακής εφαρμογής, κυρίως στις νέες υποθέσεις εκουσίας δικαιοδοσίας που περιήλθαν με τον ν. 4055/2012 στην αρμοδιότητά τους.

Το σύστημα αυτό εφαρμόζεται ήδη σε σημαντικό αριθμό ειρηνοδικείων, ο οποίος συνεχώς αυξάνει ανά την Ελλάδα, συμβάλλοντας καθοριστικά στην εξυπηρέτηση του πολίτη.

Ακόμη και στην Κεντρική του Υπηρεσία, το Υπουργείο Δικαιοσύνης αρχίζει σήμερα  να εφαρμόζει πρότυπα συστήματα ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων, ενώ τελειοποιεί τις ηλεκτρονικές φόρμες και τη μέθοδο άμεσης, real time, συγκέντρωσης στατιστικών στοιχείων από κάθε γωνιά του δικαστικού χάρτη της Επικράτειας.

Όλα αυτά τα έργα εντάσσονται σε ένα εκτεταμένο και ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης για την Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη, το περίφημο E-Justice Action Plan του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Με άλλα λόγια, πρόκειται για μία φιλόδοξη δέσμη έργων και δράσεων, με αναλυτικούς προϋπολογισμούς, ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα που δεν υπερβαίνουν το τέλος του 2015.

Εφαρμόζοντας αυτό το Σχέδιο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει μελετήσει και υλοποιεί συγκεκριμένα μακροπρόθεσμα έργα, στα οποία περιλαμβάνονται:

Α) Η ανάπτυξη και λειτουργία Ολοκληρωμένων Συστημάτων Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων σε όλο το φάσμα της Δικαιοσύνης (Πολιτικής, Ποινικής και Διοικητικής Διαδικασίας (ΟΣΔΔΥ), με ψηφιοποίηση των ροών των υποθέσεων και επιμέρους λειτουργίες (ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων, ηλεκτρονικές αιτήσεις για έκδοση πιστοποιητικών, ηλεκτρονικό πινάκιο και άλλες onlineυπηρεσίες εξυπηρέτησης δικαστών, δικηγόρων και κοινού).

Έχουν ήδη προκηρυχθεί τα έργα για την υλοποίηση του συστήματος για τη Διαχείριση Δικαστικών Υποθέσεων τόσο στα Πολιτική και Ποινικά όσο και στα Διοικητικά Δικαστήρια.

Β) Η ολοκλήρωση ενός σύγχρονου Συστήματος Ψηφιακής Καταγραφής, Αποθήκευσης και Διάθεσης των Πρακτικών των συνεδριάσεων των Δικαστηρίων, όλων των βαθμίδων της πολιτικής και -για πρώτη φορά- της ποινικής Δικαιοσύνης, η απονομή της οποίας αναμένεται να αναβαθμισθεί σε καθοριστικό βαθμό.

Το έργο θα πραγματοποιηθεί με τη μορφή «Σύμπραξης Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα» και επίκειται η δεύτερη και τελική φάση της σχετικής διαγωνιστικής διαδικασίας.

Ήδη σήμερα, η μαγνητοφώνηση, απομαγνητοφώνηση και αποθήκευση των πρακτικών είναι απτή καθημερινή πραγματικότητα σε ένα μεγάλο φάσμα των πολιτικών Δικαστηρίων της Χώρας, με ευεργετικά και ελπιδοφόρα αποτελέσματα.

Γ) Παραλλήλως, υλοποιείται το σύστημα του Εθνικού Ποινικού Μητρώου, το οποίο θα επιτρέψει την ψηφιακή τήρηση του συνόλου των δελτίων ποινικού μητρώου στη χώρα και την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών για τη διαχείρισή τους και την έκδοση πιστοποιητικών και αντιγράφων.

Δ) Την ανάπτυξη και λειτουργία ενός συστήματος ηλεκτρονικής επιτήρησης αδειούχων και υπόδικων με τον ορισμό ειδικής ομάδας εργασίας που θα προβεί άμεσα σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για την προετοιμασία του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος.

Ε) Την προετοιμασία της νομοθετικής ρύθμισης που θα επιτρέπει την ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφου όλο το 24ωρο, καθημερινά, συμπεριλαμβανομένων αργιών και Σαββατοκύριακου.

Παράλληλα, και σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, το Υπουργείο υλοποιεί και συνδράμει σε μία σειρά δράσεων με άμεσο χρονικό ορίζοντα, στα οποία σήμερα εντάσσονται:

• Το έργο του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών «Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Προδικασίας» το οποίο θα διαλειτουργήσει με το Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για τη Πολιτική και Ποινική Διαδικασία στην ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφου στα μηχανογραφούμενα δικαστήρια.
• Η Ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφου στα Πρωτοδικεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης, που βρίσκονται πλέον σε παραγωγική λειτουργία.
• Η Ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφου στο Πρωτοδικείο Πειραιά που βρίσκεται στο τελικό στάδιο προετοιμασίας, ακολουθώντας το πρότυπο που λειτουργεί ήδη στα Πρωτοδικεία Θεσσαλονίκης και Αθήνας.
• Το έργο του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης για την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών υποστήριξης και ενίσχυσης των μελών του.

• Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες για τη διασύνδεση των αποφυλακιζόμενων με την Κοινωνία, έργο το οποίο κατακυρώθηκε και επίκειται η έναρξη της υλοποίησής του.
• Το έργο της αναβάθμισης υπηρεσιών του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που κατακυρώθηκε και βρίσκεται σε φάση προσυμβατικού ελέγχου και
• Το σχεδιαζόμενο σύστημα ηλεκτρονικού πινακίου που έχει ήδη ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και προετοιμάζεται η δημοπράτησή του.

 

Κυρίες και κύριοι,

Είναι βαθιά και στέρεη πεποίθησή μας ότι κινούμαστε επιτέλους στον ορθό δρόμο της προόδου και της εξέλιξης.

Μόνο μέσα από τη βέλτιστη αξιοποίηση και χρήση των νέων τεχνολογιών, θα μπορέσουμε να απαντήσουμε στο καίριο αίτημα της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας για ταχύτερη και πιο αποτελεσματική, πιο ποιοτική απονομή της Δικαιοσύνης, με σύγχρονες υποδομές και σημαντική εξοικονόμηση πολύτιμων υλικών και ανθρώπινων πόρων.

Τα αποτελέσματα της τεχνολογικής μεταρρύθμισης στον χώρο της Δικαιοσύνης θα είναι αισθητά όχι μόνο στους άμεσα εμπλεκόμενους αλλά και σε κάθε πολίτη ή επιχείρηση που απευθύνεται στα Δικαστήρια.

Ο εκσυγχρονισμός του ελληνικού δικαστικού και σωφρονιστικού συστήματος θα συμβάλει στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης του κοινωνικού συνόλου στη Δικαιοσύνη, θα επιτύχει μεγαλύτερη διαφάνεια και παραγωγικότητα στη λειτουργία της και θα υποστηρίξει την προσπάθεια αντιμετώπισης της διαφθοράς.

Την ίδια ώρα, ο εκσυγχρονισμός του δικαστικού μας συστήματος θα βοηθήσει στη διαμόρφωση του κατάλληλου οικονομικού περιβάλλοντος.

Θα συμβάλει στην προσέλκυση νέων επενδύσεων και θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Όλα συνηγορούν υπέρ της χάραξης μίας ενιαίας, στέρεης, εθνικής στρατηγικής για την ηλεκτρονική Δικαιοσύνη στην Ελλάδα.

    Μέσα από την κρίση, προβάλλει η ιστορική ευκαιρία να καλύψουμε το χαμένο έδαφος στην τεχνική πρόοδο.

Ειδικά στον τομέα της Δικαιοσύνης, η υλοποίηση και πραγμάτωση του σχεδιασμού μας θα δημιουργήσει ένα περιβάλλον καινοτομίας και νέων, ευέλικτων, φιλικών προς τον πολίτη διαδικασιών.

Η μεταρρύθμιση, ωστόσο, δεν μπορεί να αρκεστεί στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη εφαρμογών.

Η τεχνική πρόοδος συνεπάγεται σημαντικές αλλαγές στην κουλτούρα της Δικαιοσύνης, τον νομικό μας πολιτισμό και στον τρόπο άσκησης των νομικών επαγγελμάτων.

Επαφίεται πλέον σε όλους τους εμπλεκόμενους, δικαστές, δικηγόρους, δικαστικούς υπαλλήλους, να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις, να ξεπεράσουν φοβίες και δογματισμούς και να στηρίξουν έμπρακτα την εφαρμογή της ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης στο μέλλον.

Κλείνοντας την εισήγησή μου, θα ήθελα να σας καλέσω να εμπιστευτείτε τους νέους θεσμούς, να χρησιμοποιήσετε τις νέες εφαρμογές, να προμηθευτείτε τη δική σας ψηφιακή υπογραφή και να αξιοποιήσετε το νέο σύστημα που εγκαινιάζουμε σήμερα στη Λάρισα.

Η ώρα της αλλαγής έχει σημάνει. Η εποχή της προόδου έχει ήδη φτάσει.

Η ελληνική Δικαιοσύνη αλλάζει εικόνα, αλλάζει ύφος και πάνω απ’ όλα αλλάζει εποχή.

Η ηλεκτρονική Δικαιοσύνη δεν είναι πλέον ουτοπία.

Δεν εξαντλείται πια σε ευχές ονειροπόλων δικηγόρων και δικαστών όπως πριν μερικά μόλις χρόνια.

Δεν είναι «εικονική πραγματικότητα», αλλά χειροπιαστή πραγματικότητα.

Μας δίνει τα εργαλεία.

Μας παρέχει τις λύσεις.

Με άνεση, ασφάλεια και αξιοπιστία.

Μερικά «κλικ» στον υπολογιστή μας μπορούν να λύσουν προβλήματα χρόνων.

Ας το τολμήσουμε!

 

    Σας ευχαριστώ πολύ.