Αθήνα 11-3-2014
Αριθ. Πρωτ. 478
Αριθμ. Γνωμ. 1

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Τηλ. : 210-6411526
Fax:210-6411523

Προς
Το Υπουργείο Οικονομικών Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων
Γενική Διεύθυνση Φορολογικών Ελέγχων και Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων-Διεύθυνση Ελέγχων

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ

Θέμα : Διαδικασία άρσης του τραπεζικού απορρήτου κατά την διενέργεια φορολογικών ελέγχων.

Με το υπ’ αριθμ. πρωτ. ΔΕΛ Α 1011476 ΕΞ.20142-1-2014 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικών Ελέγχων και Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών, ζητείται (δια του Εισαγγελέως Οικονομικού Εγκλήματος) η γνώμη μας, περί της ακολουθητέας διαδικασίας για την παροχή στοιχείων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Χώρας σε εντεταλμένους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών, όταν οι τελευταίοι διενεργούν ελέγχους για τον προσδιορισμό, βεβαίωση και είσπραξη εσόδων του δημοσίου. Επί του ζητήματος αυτού η γνώμη μας είναι η εξής:

Με την διάταξη του άρθρου 66 παρ.1 εδάφιο β του Ν 2238/1994 «περί Κώδικος Φορολογίας Εισοδήματος», όπως αυτή ίσχυε μετά την τροποποίησή και συμπλήρωσή του με την διάταξη του άρθρου 8 παρ.2 του Ν 3943/2011 οριζόταν ότι ο προϊστάμενος της ελεγκτικής υπηρεσίας ήλεγχε την ακρίβεια των επιδιδόμενων δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και προέβαινε στην εξακρίβωση των υποχρέων που δεν είχαν υποβάλλει δήλωση, στα πλαίσια δε των αρμοδιοτήτων του αυτών δικαιούταν να ζητεί από κάθε φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, κάθε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, ιδιωτική επιχείρηση και γενικά από κάθε οργάνωση επαγγελματική, εμπορική, βιομηχανική, γεωργική κ.λπ. οποιαδήποτε πληροφορία θεωρούσε αναγκαία για τη διευκόλυνση του ελεγκτικού έργου του, οι τελευταίοι δε υποχρεούνταν να παράσχουν την ζητούμενη πληροφορία. Για την εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής, οποιασδήποτε μορφής γενικό ή ειδικό απόρρητο αιρόταν με πράξη του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, μετά από αίτημα του οργάνου που διενεργούσε τον έλεγχο και σύμφωνη γνώμη του προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικών Ελέγχων.

Με τον Ν 4172/2013 εισήχθη ο νέος Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος, ο οποίος, με την επιφύλαξη των οριζόμενων στο άρθρο 72, ισχύει από την ημερομηνία δημοσιεύσεώς του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, τουτέστιν από 23-7-2013 (Φ.ΕΚ Α. 167/23-7-2013).

Με το άρθρο 26 παρ. 11 του Ν 4223/2013, προστέθηκε νέα παράγραφος υπό τον αριθμό 22 στο άρθρο 72 του Ν 4172/2013, με την οποία ορίστηκε ότι «από την έναρξη ισχύος του Ν 4172/2013, παύουν να ισχύουν οι διατάξεις του Ν 2238/1994, συμπεριλαμβανομένων και όλων των Κανονιστικών πράξεων και εγκυκλίων που έχουν εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση αυτού του νόμου».

Εξάλλου με το άρθρο 1 του Ν 4174/2013 «Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας», ορίζεται ότι ο Κώδικας αυτός καθορίζει την διαδικασία προσδιορισμού, βεβαίωσης και είσπραξης των εσόδων του Δημοσίου καθώς και τις διοικητικές κυρώσεις για την μη συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία, με το άρθρο 3 ότι ως Φορολογική Διοίκηση νοείται η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων (εδάφιο ε) και ως Γενικός Γραμματέας ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων (εδάφιο στ), με το άρθρο 4, όπως αυτό ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 39 παρ. 6 Ν.4223/2013 (ΦΕΚ Α 287/31.12.2013) ότι ο Γενικός Γραμματέας μπορεί, με απόφαση του, να μεταβιβάζει αρμοδιότητες και να αναθέτει τα καθήκοντα του ή της Φορολογικής Διοίκησης, σύμφωνα με τον Κώδικα και την κείμενη νομοθεσία σε όργανα της Φορολογικής Διοίκησης, μπορεί δε ακόμη με απόφαση του, να εξουσιοδοτεί ιεραρχικά υφιστάμενο του όργανο να υπογράφει, με εντολή του, πράξεις ή άλλα έγγραφα της αρμοδιότητας του, τέλος δε με την παράγραφο 3 του άρθρου 15 του ιδίου νόμου ότι «ο Γενικός Γραμματέας δικαιούται να ζητά πληροφορίες ή έγγραφα από λοιπά τρίτα πρόσωπα, όπως ιδίως από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων, τα επιμελητήρια, τους συμβολαιογράφους, τους υποθηκοφύλακες, τους προϊσταμένους των κτηματολογικών γραφείων, τους οικονομικούς ή κοινωνικούς ή επαγγελματικούς φορείς ή οργανώσεις, για τον καθορισμό της φορολογικής υποχρέωσης, που προκύπτει με βάση τις διασταυρώσεις των στοιχείων και την είσπραξη της φορολογικής οφειλής με τους ειδικότερους όρους που προβλέπονται στην παράγραφο 1. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου, η Φορολογική Διοίκηση δύναται να αποστέλλει ερώτημα, έγγραφο ή ηλεκτρονικό, το οποίο πρέπει να απαντάται από το τρίτο πρόσωπο εντός δέκα (10) ημερών από την παραλαβή του. Σε εξαιρετικά σύνθετες υποθέσεις, η προθεσμία μπορεί να παραταθεί για είκοσι (20) επιπλέον ημέρες».

Περαιτέρω με το άρθρο 2 περίπτωση 10 της υπ’ αριθμ. Δ6Α 1198349 ΕΞ 2013/31.12.2013 απόφασης του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, εξουσιοδοτούνται να υπογράφουν «με εντολή Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων» οι προϊστάμενοι των Τμημάτων Οικονομικών Υπηρεσιών (Δ.Ο.Υ), των Ελεγκτικών Κέντρων, της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης ή ο Προϊστάμενος των Δ.Ο.Υ. Β τάξης και ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Εσωτερικής Επανένταξης, το έγγραφο για την χορήγηση πληροφοριών από τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 15 του Ν 4174/2013. Η απόφαση αυτή εκδοθείσα κατά τους νομίμους τύπους και μετά από νομοθετική εξουσιοδότηση, στηρίζεται στο άρθρο 4 του Ν 4174/2013 το οποίο και μνημονεύεται στο προοίμιο της, καθώς και στο άρθρο 9 παρ.3 του Ν 2690/1999 με το οποίο ορίζεται ότι το αρμόδιο διοικητικό όργανο, αν τούτο προβλέπεται από τις σχετικές διατάξεις, μπορεί, με πράξη του, να εξουσιοδοτεί ιεραρχικά υφιστάμενο του όργανο να υπογράφει, με εντολή του, πράξεις ή άλλα έγγραφα της αρμοδιότητάς του, έχει κανονιστικό περιεχόμενο. Συνεπώς αυτή υποχρεώνει τα πρόσωπα της παραγράφου 3 του άρθρου 15 του Ν 4174/2013, να παράσχουν τις πληροφορίες που ζητούν τα όργανα της φορολογικής διοίκησης, τουτέστιν οι προϊστάμενοι των Τμημάτων Οικονομικών Υπηρεσιών (Δ.Ο.Υ), των Ελεγκτικών Κέντρων, της  Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης ή ο Προϊστάμενος των Δ.Ο.Υ Β τάξης και ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Εσωτερικής Επανένταξης.

Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι υπό την ισχύουσα νομοθεσία, για την άρση του τραπεζικού απορρήτου και την παροχή στοιχείων σε εντεταλμένους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών, όταν οι τελευταίοι διενεργούν ελέγχους για τον προσδιορισμό, βεβαίωση και είσπραξη εσόδων του δημοσίου, ακολουθείται η διαδικασία του άρθρου 15 παρ.3 του Ν 4174/2013 και όχι οι διατάξεις του κατηργημένου πλέον άρθρου 66 παρ.1 του Ν 2238/1994, όπως αυτές ίσχυαν μετά την συμπλήρωσή τους με τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ.2 του Ν 3943/2011.

Ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου
Νικόλαος Παντελής