Ψηφίστηκε χθες από την Βουλή το Νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Ι) Κύρωση του Πρωτοκόλλου υπ’ αριθμόν 16 στη Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, ΙΙ) Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2016/343 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2016, ΙΙΙ) Τροποποίηση του ν. 3251/2004 σε συμμόρφωση με την απόφαση-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2002 κατά το μέρος που τροποποιήθηκε με την απόφαση-πλαίσιο 2009/299/ΔΕΥ του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2009, ΙV) Εφαρμογή διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου της 12ης Οκτωβρίου 2017, σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, V) Διατάξεις που αφορούν στη λειτουργία και αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης και άλλες διατάξεις, VI) Διατάξεις που αφορούν στη λειτουργία του σωφρονιστικού συστήματος».

Μεταξύ των διατάξεων αυτών υπάρχουν και διατάξεις που προώθησε το δικηγορικό σώμα προς επίλυση σημαντικών και διαχρονικών προβλημάτων και τελικά διαμόρφωσε με συνεχείς προτάσεις νομοτεχνικών βελτιώσεων και διαρκή διαβούλευση με το Υπουργείο. Οι διατάξεις αυτές υπερψηφίστηκαν με ευρύτατη πλειοψηφία.

A. Με τις νέες διατάξεις επέρχονται σημαντικές βελτιώσεις στο θεσμό της Νομικής Βοήθειας (legal aid). Συγκεκριμένα:

1. Κατοχυρώνεται νομοθετικά η παροχή πρόσθετης αποζημίωσης σε ποινικές δίκες μακράς διάρκειας. Με τη νέα ρύθμιση, εξορθολογίζεται και ενοποιείται η διαδικασία της εκκαθάρισης και καταβολής αμοιβών στην παροχή νομικής βοήθειας, η οποία πλέον διεκπεραιώνεται εξολοκλήρου από το ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ., ενώ μέχρι σήμερα για τις δίκες μακράς διάρκειας πραγματοποιείτο εξωδικαστικά από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.

2. Προβλέπεται η δυνατότητα των αιτούντων συναινετικό διαζύγιο ενώπιον συμβολαιογράφου να κάνουν χρήση των διατάξεων για την παροχή νομικής βοήθειας.

3. Προβλέπεται η μετάθεση του χρόνου έκδοσης του φορολογικού παραστατικού από τους συμμετέχοντες δικηγόρους, στον χρόνο εκκαθάρισης, από τον χρόνο διενέργειας της δικαστικής παράστασης που ίσχυε μέχρι σήμερα ώστε να μην επιβαρύνονται με την καταβολή ΦΠΑ, φόρου εισοδήματος και ασφαλιστικών εισφορών, πριν την είσπραξη της οφειλόμενης αμοιβής οι δικαιούχοι δικηγόροι. Μέχρι σήμερα ο δικηγόρος έφερε τα άνω βάρη χωρίς να έχει εισπράξει την αμοιβή του, την οποία τελικά εισέπραττε με πολύ μεγάλη καθυστέρηση. Δυστυχώς το ζήτημα της μακρόχρονης καθυστέρησης καταβολής της νόμιμης αμοιβής συνεχίζει να παραμένει ένα άλυτο πρόβλημα.

B. Περαιτέρω, ενισχύεται η οικονομική, διοικητική και διαχειριστική αυτοτέλεια των δικηγορικών συλλόγων, σύμφωνα με την πάγια νομολογία των πολιτικών και διοικητικών δικαστηρίων. Συγκεκριμένα, αποσαφηνίζεται ότι οι Δικηγορικοί Σύλλογοι δεν ανήκουν στο δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, ούτε εμπίπτουν στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Για κάθε θέμα που αφορά στη διοικητική και οικονομική λειτουργία τους, ιδίως στη διαχείριση και αξιοποίηση της περιουσίας τους, στην εποπτεία και στον έλεγχο των οικονομικών και διαχειριστικών τους πράξεων, στην κατάρτιση συμβάσεων και στην ανάληψη υποχρεώσεων, στην πρόσληψη προσωπικού με έγγραφες συμβάσεις και στο καθεστώς του προσωπικού τους, καθώς και σε κάθε ζήτημα που διέπει τις σχετικές έννομες σχέσεις, εφαρμόζονται αποκλειστικά οι διατάξεις του Κώδικα Δικηγόρων, καθώς και του οργανισμού και του κανονισμού λειτουργίας τους.

Γ. Για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και ανάπτυξης του portal.olomeleia.gr, ενόψει μάλιστα της ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων η οποία σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία δύναται να εφαρμοστεί μόνο μέσω του ενιαίου πληροφοριακού συστήματος των Δικηγορικών Συλλόγων,  θεσμοθετήθηκε ειδικός πόρος 0,40 € ανά γραμμάτιο προείσπραξης για τους χρήστες του συστήματος. Το ποσό αυτό που αποτελεί το ανώτατο ύψος επιβάρυνσης μπορεί να μειώνεται με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μετά από γνώμη της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος. Με την ίδια απόφαση μπορεί να καθορίζονται κατηγορίες διαφορών και διαδικασιών, για τις οποίες το ανωτέρω ποσό μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με το προβλεπόμενο ύψος της αξίας του γραμματίου προκαταβολής, καθώς και να καθορίζεται και κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετική με τη διαχείριση, τη διάθεση και την αξιοποίηση του πόρου αυτού.

Δ. Θεσμοθετείται τέλος η δυνατότητα αυτεπάγγελτης κίνησης της πειθαρχικής διαδικασίας, με την παραγγελία  προκαταρκτικής πειθαρχικής εξέτασης, από τον Πρόεδρο του Πρωτοβάθμιου Πειθαρχικού Συμβουλίου, ευθύς ως λάβει ιδία γνώση, με οποιονδήποτε τρόπο, πειθαρχικά επιλήψιμων πράξεων δικηγόρου ή δικηγορικής εταιρείας.